Maymunlar Cehennemi, tabiat ananın evlatlarından insana bahşettiği zekanın yarattığı asimetriyi de sorgulayan bir film. Bu film serisi yıllara meydan okuyarak günümüzde sinemanın dijital teknolojiden aldığı destekle görünüşte güçlü bir şekilde yoluna devam ediyor ve edecek gibi de görünüyor.

Maymunlar Cehennemi serüveni 1968’de çekilen ilk filmden bugüne devam ediyor. Günümüzde giderek daha fazla filmde ve dijital platform dizisinde insanın dünyaya ve her türlü canlıya verdiği zararı gündeme alan yapıtlarla karşılaşıyoruz. Yaşamı anlatmada etkili sanatların başında gelen sinema, bu yolda erken yol almış ve insanın küstah bir şekilde gezegenimizde her şeyin kendisi ve onun rahatı için yaratıldığı algısını da sanat aracılığıyla sorgulamaya başlamıştı.

AKLIN YARATTIĞI ASİMETRİ

Maymunlar Cehennemi, tabiat ananın evlatlarından insana bahşettiği zekanın yarattığı asimetriyi de sorgulayan bir film. Bu film serisi yıllara meydan okuyarak günümüzde sinemanın dijital teknolojiden aldığı destekle görünüşte güçlü bir şekilde yoluna devam ediyor ve edecek gibi de görünüyor.

Maymunlar Cehennemi: Yeni Krallık gösterime girinceye kadar, bu serinin hangi filmlerden oluştuğunu kısaca anımsatalım. Eski seri: Maymunlar Cehennemi (Planet of the Apes) (1968), Maymunlar Cehennemine Dönüş (Beneath the Planet of the Apes) (1970), Maymunlar Cehenneminden Kaçış (Escape from The Planet of the Apes) (1971), Maymunlar Cehenneminde İsyan (Conquest of the Planet of the Apes) (1972), Maymunlar Cehenneminde Savaş (Battle for the Planet of the Apes) (1973); Yeni seri: Maymunlar Gezegeni (Planet of the Apes) (2001), Maymunlar Cehennemi: Başlangıç (Rise of the Planet of the Apes) (2011), Maymunlar Cehennemi: Şafak Vakti (Dawn of the Planet of the Apes) (2014), Maymunlar Cehennemi: Savaş (War for the Planet of the Apes) (2017), Maymunlar Cehennemi: Yeni Krallık (Kingdom of the Planet of the Apes) (2024). (1)

KIZIM SANA SÖYLÜYORUM GELİNİM SEN ANLA

Maymunlara bulaşan bir virüs onları daha zeki yapar. İnsanlara baş kaldıran maymunlar dünyayı ele geçirmiş ve insan egemenliğine son vermiştir. Noa (Owen Teague) ve ailesi kabilesiyle barışçıl ve mutlu bir yaşam sürmektedir. Maymunlar da tıpkı insanlar gibi kendi içlerinde iktidar savaşlarına girmiştir. Maskeli maymunların lideri Proximus (Kevin Durand), kurucu lider Ceaser efsanesinden faydalanarak yeni bir krallık kurmak ister. Maskeli maymunlar Noa’nın kabilesine baskın yapar ve köylerini yakıp, yıkar ve Noa’nın babasını öldürüp kabile üyelerini esir eder. Maskelilerin lideri bir Tiran olan Proximus, bu şekilde kendi krallığını ilan ederek tüm maymunların yeni Ceaser’ı olmayı amaçlar. Bunun için insan uygarlığının ürettiği bilgilerin saklandığı kayaların içine oyulmuş hangarı hedefler. Amacına ulaşmak için, insanlardan gizli yaşayan ve Noa ile hareket eden genç kız Mae’ye (Nova) (Freya Allen) baskı yaparak hangarı ele geçirmek ister. Amacı insanlığın binlerce yıl içinde ürettiği bilgiye kolayca sahip olmak ve maymunları üstün bir tür haline getirmektir. Bilge orangutan Raka’nın (Peter Macon) yardımını alan genç Noa, Proximus’u alt edip klanını kurtarabilecek midir?

Doğanın en tehlikeli virüsü insanın, uzun yıllar süren maymunumsu yaşamı bir evrimle sıçrayıp aklının yardımıyla merkeze koyduğu asimetrik bir uygarlık inşa etti. Bu süreç doğaya zarar vermekle kalmayıp adaletsiz bir yaşam biçiminin de ortaya çıkmasına neden oldu. Maymunlar Cehennemi: Yeni Krallık, serinin ilk filmlerinin naif mesajlarını ve biçimsel yetersizliklerini aşıp, dijital teknoloji egemenliğinde sinema aracılığıyla bu asimetrik uygarlığı etkili mesajlarla sorgulayan bir film. 

İNSAN EGEMENLİĞİNE BAŞKALDIRI !

Maymunlar Cehennemi: Şafak Vakti ile Ceaser’ın liderliğinde ayaklanan maymunlar, insanın egemenliğine baş kaldırmıştı. Maymunlar Cehennemi: Savaş ise iki tür arasında çıkan savaşa odaklanmıştı. Bu savaş dilsiz maymunları dilli ve egemen hale getirirken, insanlığı ise köleliğe ve dilsizliğe sürükler. 

İnsana en yakın hayvan dostlarımız maymunlar üzerinden oluşturulan bu alegori, bir sistem eleştirisi içeriyor aynı zamanda. Noa, Proximus’tan kaçıp kabilesini ararken bir su kenarında insanlar ve Zebralar ile karşılaşır. Duruma anlamaya çalışırken Proximus’un maskeli maymunları yeniden insanlara saldırır ve kovboy filmlerinde hayvanları kementle kovalayan insanlar gibi, bu defa maymunlar insanları kovalayıp üzerlerine ağ atarak yakalar. İnsanlık yaşadığı bu yeni gerçeklik karşısında, huylu huyundan vazgeçmez düsturunu tersine çevirebilecek midir?

Doğadaki her türlü canlıya ve kendi türüne de kasıtlı şekilde zarar vermekten imtina etmeyen insanlık için Maymunlar Cehennemi: Yeni Krallık, etkili sahneler ve düşündürücü diyaloglar içeriyor. Film şüphesiz bir bilim kurgu-aksiyon türü örneği olarak işlevini yerine getiren bir seyirlik. Özellikle Imax film formatında (70 mm) çekilen bu filmi geniş perde üzerinde izlemek de keyif verici.

DİJİTAL TEKNOLOJİNİN NİMETLERİ

Son film Maymunlar Cehennemi: Yeni Krallık, özellikle 1960’ların sonunda ve 1970’lerde çekilen örneklerle kıyaslanınca, tıpkı insanlar gibi doğanın bir parçası olan maymunları ütopik bir anlatımla ele alarak başarıyla yansıtıyor. Maymunlar ve orangutanlar film gereği her ne kadar konuşur hale gelse de, hareketleri, yürüyüşleri ilk filmlerden radikal şekilde ayrılan gerçeklikler içeriyor. Filmin atmosfer oluşturma başarısını ve bu düşündürücü yeni dünyanın etkisinin seyirciye ulaşmasında  müziğin etkisini de vurgulamak lazım.

KAYNAKLAR

(1) https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Maymunlar_Cehennemi