Yönetmen: Kenneth Branagh

Görüntü Yönetmeni: Haris Zambarloukos

Senaryo: Kenneth Branag

Oyuncular: Jude Hill, Caitriona Balfe, Jamie Dornan, Judi Dench, Ciaran Hinds, Lewis McAskie, Olive Tennant

Müzik: Van Morrison

Yapım Yılı ve Süre: 2021/98 dk.

Ukrayna’da yaşanan savaş ve 21. Yüzyılda bizleri adeta seksen yıl öncesine götüren akıl almaz görüntüler, insanoğlunun birbiriyle olan bitmek bilmeyen kavgasını televizyonlar aracıyla evlerimize taşıyor. Birleşik Krallık sınırlarına komşu Kuzey İrlanda da ki benzer sıkışmaları ve din temelli kardeş kavgasını insanlığın en temel ihtiyaçları paralelinde ve küçük bir çocuğun gözünden anlatan Kuzey İrlandalı yönetmen Kenneth Branagh imzalı Belfast, prestijli Oscar® ödüllerine 7 dalda aday gösterilmesinin etkisiyle belki gecikmelide olsa, vizyona giren filmler arasında öne çıkıyor.

Mahalle ilişkileri, yalnız ülkemizde değil her kültürde özgün sosyal söylemleriyle dikkat çekiyor. Çünkü insan aynı dil, din ve gelenekleri yansıtmasa da yaşama dair temel ögeler göz önüne alındığında hep aynı ihtiyaçlar önem kazanıyor. Siyasetçilerin dillerinde sakız olmuş, iş, aş, aile ve din gibi kavramlar ve kültüre özgü ögeler, Belfast’daki bir kanar mahalleden tüm yalınlığıyla ve zaman zaman renklenen siyah beyaz görüntülerle beyaz perdeye yansıyor.

Övülen yönetmen Kenneth Branagh’ın yönetmenliğini üstlendiği Belfast filmi, 1960’ların sonlarında Kuzey İrlanda’da geçiyor. Filmin anlatımını, sevgi dolu aile ilişkileri, çocukluk eğlenceleri ve ergenlikle öne çıkan bir romantizmin kahramanı Buddy (Jude Hill) üstleniyor. Ancak Buddy’nin yaşadığı Belfast gün geçtikçe artan bir mezhep kavgasının kıskacındadır ve bu kargaşa içerisinde mütevazı bir yaşam sürdürmekte olan ve borç içerisindeki bir işçi ailesi bu çatışmadan alabildiğince sakınmaya çalışırken, gurbetçi baba ve borç batağından kurtulmak isteyen annenin tüm karşı çıkışlarına rağmen, hayat kendi yolunu bulacak, yeni bir yaşam arayışı önem kazanacaktır.

Belki de Yönetmenin çocukluğundan izler taşıyan bir bakış açısıyla ‘yuvayı dişi kuş yapar’ dercesine anne rolündeki İrlandalı oyuncu Caitriona Balfe göz kamaştırıyor ve çok sahici bir performansa imza atıyor. Filmde kadınlar ve yaşama dair eğlenceli ve dramatik söylemiyle dede (Ciaran Hinds) ve yine ailede güçlü bir karakteri öne çıkartan büyükanne (Judi Dench), küçük Buddy’nin bir oyun aracından çatışmalarda atılan taşlara kalkan olan çöp kutusu kapağı gibi ailenin temel yol göstericileri ve savunucuları haline geliyorlar. Bu noktada günümüz modern yaşamını sorgularken ve çekirdek aile ilişkileri içinde önemli yer tutan ve yaşam dediğimiz bu özürsüz oyunun her türlü olumsuz etkisinden korunmak üzere tecrübeleriyle yol gösteren birkaç kuşaklık yelpazenin önemini de abartısız bir biçimde öne çıkartması filmin artıları arasında.

Yönetmen Branagh zaman zaman bir belgesel lezzetinde, arthouse sinema kalıplarına göz kırpan bir sinematografiyle, bir dönemi, küçük bir çocuk bağlamında ve aile kavramına dair yerli yerinde dokunuşlarla bu kavramları, aileyi oluşturan her kuşaktan karakterle ete ve kemiğe büründürüyor. Müzikte de olduğu gibi bazen basit anlatmak çok daha etkili oluyor ve aslında son derece sıradan sayılabilecek değerler, bir çatışma fonunda, arasına ergen ve yetişkin aşklarını da katarak farklı bir anlatım zenginliğine ulaşıyor. Kuşkusuz yaşamın doğum ve ölüm arasındaki bir süreç olduğunu ve her sosyal gruptan insan için bu kavramların fazlaca değişmediğini, büyük babanın yaşamdan adım adım ayrılışında iliklerimize kadar hissediyoruz. Başarılı oyunculukların ve erkek-kadın ilişkisine dair sıcacık söylemlerin ve ahlaki değerlerin öne çıktığını da hatırlatmak gerekiyor. Bu noktada eğitimin okuldan önce ailede başladığına dair sosyal söylem de güç kazanıyor.

Süpermarketten yağmalanan biyolojik deterjan, ilginç bir metafor haline gelirken, kapitalist yaşamın değerleriyle, hayatın gerçeklerini karşılaştırmak bakımından bir referans oluşturuyor. Sevdiği kızın dikkatini çekmek için Buddy’nin çabası ve bu durumun okul başarısı için itici bir güç haline gelmesi de, altı çizilmesi gereken bir sosyal söylem haline geliyor. Ayrıca farklı mezhepten bir kızı sevmesine karşın, ailenin bu konudaki yaklaşımı ve öğütleri de, günümüzdeki benzer sorunlara cevap olacak nitelikte. Belfast, Kuzey İrlandalı müzisyen Sir Van Morrison imzalı müzikleriyle de dikkat çeken bir yapım.

Yönetmen Kenneth Branag bir dönemi ve yaşamın gerçeklerini, Belfast şehrini zaman zaman başarıyla fon olarak kullanarak, küçük bir çocuğun gözünden ve yaşama dair satır başlarıyla, çekirdek bir aile üzerinden anlatıyor. Film, prestijli Oscar® ödüllerine 7 dalda aday gösterilmesi de göz önüne alındığında, vizyondakiler arasında mutlaka listede olması gereken bir seçenek haline geliyor.

Hikmet Vardar