AKBANK SANAT’TAN YENİ SERGİ

‘PRIZMA EXPANDED: ALGININ POETİKASI’  

Açılış: 10 Mayıs 2023, 18:00

Akbank Sanat

Küratör: Lara Kamhi

Sanatçılar:

Reha Erdem + Florent Herry 

Zeynep Dadak + Çiçek Kahraman

Deniz Tortum + Alican Çamcı

11 Mayıs – 29 Temmuz tarihleri arasında Akbank Sanat’ta izleyicisiyle buluşacak olan ‘Prizma Expanded: Algının Poetikası / Prizma Expanded: Poetics of Perception’ sergisi; Türkiye sinemasının üç farklı jenerasyonundan öne çıkan üç yönetmen ve üç film profesyonelinin çalışmalarından oluşuyor. Sergide yönetmen ve sinema profesyonellerinin ikili olarak ortak üretimleri olan, mekâna özgü ve deneyim tabanlı sinematik eserler sergilenecek. Bu aynı zamanda, sanatçı ve küratör Lara Kamhi’nin ‘Genişletilmiş Sinema’ (Expanded Cinema) kavramını bütünüyle irdelemek adına kurduğu bağımsız sanat inisiyatifi Prizma’nın ‘Prizma Expanded’ olarak ortaya koyduğu ilk proje. Prizma Expanded; sosyal medya, kapsayıcı deneyimler sunan teknolojiler ve interaktif hikâye anlatıcılığı gibi iletişim ağlarının önerdiği yeni düşünme biçimlerinin farkındalığıyla, genişletilmiş sinematik sanat formlarını araştırıyor. 

Küratör Lara Kamhi iletişim ağlarının sinematik deneyime olan etkisini: “Sosyal medyanın didaktik boyutu, vermiş olduğu komutlar, hatırlatmalar, uyarılar, zihinlerimizi en ufak bir boşluktan uzak tutmaktayken sinematik deneyime olan yaklaşımımız da bir yandan kökten etkilenmeye devam ediyor. Tüm bu bilgi karmaşasının içinde nihai bir aşkınlık hali arıyor; bitap, şaşkın ve yorgun zihinlerimizi gönül rahatlığı ile emanet edebileceğimiz bir deneyim ortamı aramaya devam ediyoruz” sözleriyle anlatıyor.

‘Prizma Expanded: Algının Poetikası 

/ Prizma Expanded: Poetics of Perception’ Eser Bilgileri

MİMİRAP

Reha Erdem + Florent Herry
 Yönetmen Reha Erdem ve yaklaşık otuz senedir birlikte çalıştığı görüntü yönetmeni Florent Herry, Erdem’in ‘Koca Dünya’ filminden yola çıkarak sergiye özel çekmiş oldukları bir sekanstan oluşan ve oyuncu Ecem Uzun’un Erdem’in kaleme almış olduğu bir rap şarkısını seslendirdiği döngüsel bir ‘gösteri kutusu’ kurguluyorlar.

VORTEX 1

VORTEX 2

Zeynep Dadak + Çiçek Kahraman 

Yönetmen Zeynep Dadak ve uzun süredir ortak üretimler gerçekleştirdiği kurgucu Çiçek Kahraman, Dadak’ın ‘Ah Gözel İstanbul’, Alfred Hitchcock’un ‘Vertigo’, Derek Jarman’ın ‘Mavi’ ve Agnes Varda’nın ‘Agnes’in Plajları’ filmlerinden hareketle, sinemanın yutan, içine çeken halini yarattıkları akışkan ve girdapvari yeni kurgular üzerinden yorumluyorlar.

KESİT

Deniz Tortum + Alican Çamcı

Yönetmen Deniz Tortum ise birlikte çalıştığı ses tasarımcısı Alican Çamcı ile Tortum’un uzun metrajlı belgesel filmi ‘Maddenin Halleri’nden yola çıkarak, filmin kendi kurgusal akışını mekân ile bütünleyen ve tıpkı filmin çekimlerinde olduğu gibi, içine çekerek yabancılaştıran, kendi zamansal boyutuna hapsolmuş bir alan deneyimi sunuyor.

‘Genişletilmiş Sinema’ / ‘Expanded Cinema’ nedir?

Lara Kamhi serginin kavramsal çerçevesinin de odağında olan soruyu şu şekilde özetliyor:

“Steven Spielberg’ün, sanal alemin izleyiciyi hikâye anlatıcılarından yön almamaya ittiğine ve kendi seçimlerini yapma konusunda çok fazla serbestlik sağladığına dikkat çekmesine karşın, Morton Heilig’in ‘geleceğin sinemasının artık görsel bir sanat değil, bilinç sanatı olacağı’ şeklindeki tahmini oldukça yerinde sayılır. Günümüzde sinema, 1800’lü yılların sonu ve 1900’lü yılların başlarındaki deneysellik furyasıyla karşılaştırılabilir nitelik kazanmışken, belki de geç kalınmış bir soruyu nihayet sorabiliyoruz: “Ya ‘hikâye anlatımı’ (Storytelling) ile ‘hikâyeyi yaşamı’ (Storyliving) arasındaki fark kaybolmamış, aksine hiç var olmamışsa?”

1960’lı yılların batı dünyasında televizyon evlere iyice yerleşirken, dijital kameraların üretimine başlandı ve sinemaya gitme deneyimi kitleler arasında yaygınlaştı. 

Bu süreçlere cevaben bir yandan video sanatı oluşurken diğer yandan da sanatçı Stan Van Der Beek’in ‘The Culture: Intercom’ başlıklı manifestosunda ilk defa ‘Genişlemiş Sinema’ tanımını kullanıldı. Van Der Beek manifestosunda; ‘çığırından çıkmakta olan teknolojinin tehlikeli yönlerine’ dikkat çekerken, evrensel bir lisan yaratımının aciliyetine de değiniyordu. Bunun ancak evrensel bir deneyim üzerinden kurgulanabileceğini savunarak sinematik deneyimi genişletip, alternatif ve radikal yaklaşımlarla, ona interaktif bir boyut kazandırmayı teklif ediyordu. Böylelikle bilim, sanat ve teknolojiyi merkezine alan, kurgulanmış sinematik deneyimler şeklinde tasarlanmış ve ‘sinema genişledikçe, bilinç de genişler mi?’ sorusunu soran ‘Genişletilmiş Sinema’ akımı belirdi. Galeri veya kamusal alanlarda filmleri mekânsallaştırarak baştan kurgulayan bu eserler gözlemcilere etken roller verip, onları hikâye ve kurgu yaratımına dahil ediyor; televizyonun veya sinema salonunun sunduğu tek yönlü anlatımlara karşın, sinematik deneyime yeni boyutlar kazandırıyor.

Küratör Lara Kamhi, bu sinematik deneyimi: “Film izleme deneyimi tarih boyunca kitlelerin, onlar için tasarlanmış ve kurgulanmış deneyimlere vermiş oldukları tepkiler doğrultusunda şekil almış, dönüştükçe de gerçek hayat sanrısına yaklaşmaya çalışmıştır. Gözlemciye, kendi varlığını unutturacak kusursuz bir hayalin peşine düşen sinema kendi kodlarını yarattıkça, dönüşümlü olarak da kitlesel algının oluşumunda büyük bir rol oynamıştır. Böylelikle seyircinin en temel talebi, zihni ve bedeninden uzaklaşabileceği mutlak bir teslimiyet alanı olmuştur. Bu arayışın hipnoz, meditasyon ve hatta rüya kadar eski olduğunu göz önünde bulundurursak, belki de bu simülasyonlar dünyasının bir geri dönüşü olmadığını kavramamız kolaylaşabilir” sözleriyle yorumluyor.

SERGİ YAN ETKİNLİKLERİ:

‘Prizma Expanded: Algının Poetikası’ sergisi kapsamında Zeynep Dadak’ın ‘Ah Gözel İstanbul’, Deniz Tortum’un ‘Maddenin Halleri’, Reha Erdem’in ‘Koca Dünya’ filmleri ve Lara Kamhi’nin ‘Video Essay’ eseri Akbank Sanat’ta gösterilecek. Sergide yer alan sanatçılarla birlikte filmlerin izleneceği ve sergide yer alan eserler üzerine konuşmaların gerçekleşeceği bir dizi etkinlik daha takip edilebilecek. Programlar ilgili detaylara www.akbanksanat.com adresinden ulaşılabiliyor.

23 Mayıs 2023, Salı 

‘Ah Gözel İstanbul’ Film Gösterimi (85’) Saat: 17:00 

Zeynep Dadak + Çiçek Kahraman Konuşma, Saat: 18:30 – 19:30

30 Mayıs 2023, Salı 

‘Koca Dünya’ Film Gösterimi (101’), Saat: 16:30 

Reha Erdem + Florent Herry Konuşma, 18:30 – 19:30

2 Haziran 2023, Cuma 

‘Koca Dünya’ Film Gösterimi (101’), Saat: 13:00 

‘Video Essay’ (Lara Kamhi, 45’), Saat: 15:00 

Küratörle bir soru cevap seansı ve ardından sergi turu, Saat 16:00

3 Haziran 2023, Cumartesi                                 19:00 – 20:00 

‘Sinestezi’

Ali Mahmut Demirel                                                       

Expanded Cinema alanında uluslararası üretimler gerçekleştiren sanatçı Ali Mahmut Demirel’in ‘Sinestezi’, zaman temelli sanatlar ve eşleme üzerine sunumu gerçekleşecek. 

6 Haziran 2023, Salı

Maddenin Halleri / 71’                                          17:00 – 18:10 

Deniz Tortum + Alican Çamcı Konuşma              18:30 – 19:30 

Sergi Açılışı: 10 Mayıs 2023, Çarşamba

Küratörlü sergi turu: 10 Mayıs 2023, Çarşamba Saat 17:00

Açılış Kokteyli: 18:00

Akbank Sanat, İstiklal Caddesi No: 8 Beyoğlu

AKBANK SANAT Salı gününden Cumartesi gününe 11:00 – 19:00 saatleri arasında ziyaret edilebilir. Sergi ücretsiz olarak gezilmektedir.

Küratör Lara Kamhi Hakkında

1987 İstanbul doğumlu Lara Kamhi, Sorbonne Nouvelle Paris-III Üniversitesi’nde Tiyatro Çalışmaları Bölümü ve Paris Amerikan Üniversitesi’nde Fransız Yeni Dalgası üzerine yoğunlaşarak, Film Çalışmaları Bölümü’nde eğitim aldı. Ardından İstanbul Bilgi Üniversitesi Sinema ve Televizyon eğitimini yan dal olarak okuduğu Görsel İletişim Tasarımı ile tamamlayıp, yüksek onur derecesi ile mezun oldu. Berklee College of Music’te bir dönem Jazz, The London Music School’da ileri ses mühendisliği ve no.w.here’de analog film konusunda dersler aldı. Yüksek öğrenimini 2013’te Slade School of Fine Art’ta (UCL) dereceyle tamamlayan sanatçı-küratör; mekâna özgü, sarmal ve sinematik yaklaşımlara odaklanan dokuz bölümden oluşan bir sergi serisi gerçekleştirdiği Prizmaspace adlı bağımsız sanat inisiyatifinin de kurucu ortaklığını ve yöneticiliğini üstlendi. 2017’de ilk uzun metrajlı senaryosu, Utah ABD’deki Sundance Scriptwriter’s Lab’de ön elemeyi geçti. Aynı yıl film, sanat ve psikoloji dergileri PsikeSinema ve Psikeart’ta yazmaya başladı. Her iki dergiye de yarı zamanlı görsel içerik ve kapak editörü olarak katkıda bulunmaya devam ediyor. Kamhi, ulusal ve uluslararası galerilerde, müzelerde, festivallerde ve kamusal alanlarda çalışmalarını sergiliyor. Kariyeri boyunca çok sayıda deneysel video ve film çalışması gerçekleştiren Kamhi, bir yandan tiyatro, konser ve etkinlikler için görsel, sahne ve ışık tasarımcısı olarak çalışmakta, yoğunluklu olarak da müzik video yönetmenliği yapmaktadır ve bu alandaki çalışmaları ile pek çok uluslararası ödül kazanmıştır.

Prizma Expanded hakkında 

Sanatçı ve yönetmen Lara Kamhi’nin ‘Genişletilmiş Sinema’yı bütünüyle irdelemek adına kurduğu bağımsız sanat inisiyatifi Prizma; sanatçılar ve sinemacılarla işbirliği yaparak genişletilmiş sinematik diyalogları ortaya koyuyor. Sosyal medya, kapsayıcı deneyimler sunan teknolojiler ve interaktif hikâye anlatıcılığı gibi iletişim ağlarının önerdiği yeni düşünme biçimlerinin farkındalığıyla, genişletilmiş sinematik sanat formlarını araştırıyor. Prizma, 2014-2016 yılları arasında Beyoğlu Sıraselviler’de Prizmaspace adıyla fiziksel bir sergi mekânı olarak aktif olmuş ve bugün de ‘Prizma Expanded’ olarak çeşitli sanat kurumları ve oluşumlarla işbirliği yaparak Genişletilmiş Sinema alanına yeni yaklaşımlar sunmaya devam etmektedir. 

Sanatçılar hakkında:

Reha Erdem:

İstanbul’da doğdu. Galatasaray Lisesi ve Boğaziçi Üniversitesi’nden sonra Paris 8 Üniversitesinde Sinema ve Plastik Sanatlar eğitimi aldı. İlk uzun filmi ‘A Ay’ı 1989 yılında bir Türk-Fransız ortak yapımı olarak çekti. 1992’de İstanbul Devlet Tiyatrolarında Jean Genet’nin ‘Hizmetçiler’ini sahneledi. 1999’da ‘Kaç Para Kaç’ı, 2004’de Türk-Fransız ortak yapımcılığıyla ‘Korkuyorum Anne’yi, 2006’da ‘Beş Vakit’i çekti. Ardından sırasıyla Türk-Yunan-Bulgar ortak yapımı olan iki filmi, 2008’de ‘Hayat Var’ı, 2009’da ‘Kosmos’u gerçekleştirdi. 2012’de ‘Jin’i, 2013’de bir Türk-Fransız-Alman ortak yapımı olarak ‘Şarkı Söyleyen Kadınlar’ı çekti. ‘Koca Dünya’yı 2016’da, bir pandemi dönemi filmi olan ‘Seni Buldum Ya’yı 2020’de gerçekleştirdi. Yeni filmi ‘Neandria’ ise son yapım aşamasında. Yönetmen Deniz Tortum’la ortak çalışmaları ‘Flux’ ise devam etmekte.

Florent Herry: 

Florent Herry (SBC) 1963 doğumlu bir Fransız görüntü yönetmenidir. IAD – Institut des Arts de Diffusion–’dan mezun oldu ve ilk sinematografi deneyimini Paris Film Festivali Jüri Özel Ödülü sahibi ‘André le magnifique’ filmi ile yaptı. 1998 yılında Türkiye’nin en önemli yönetmenlerinden Reha Erdem’in 73. Yabancı Dilde En İyi Film Akademi Ödülü’ne Türkiye’nin resmi başvurusu olan uzun metrajlı filmi ‘Kaç Para Kaç’ta görüntü yönetmeni olarak başladı. O zamandan beri Herry, Reha Erdem’in yönettiği tüm filmlerde çalışmaya devam etti ve hepsine dünyanın dört bir yanındaki önemli festivallerde birçok ödül kazandıran rafine ve karmaşık bir görsel stil sağladı. ‘Beş Vakit’ (2006) ve ‘Hayat Var’ (2008) filmleriyle Sinema Eleştirmenleri Derneği SİYAD’dan en iyi görüntü yönetmeni ödülünü kazandı. Berlin Uluslararası Film Festivali 2009 Panorama bölümünde prömiyeri yapılan ‘Kosmos’ (2009) filmi ile Antalya Film Festivali’nde Altın Portakal Ödülü’nü kazandı. Prömiyeri Berlin Uluslararası Film Festivali’nde yapılan ‘Jîn’ filmiyle Brüksel Uluslararası Film Festivali Cinelab Ödülleri’nde (2013) onurlandırıldı. Florent Herry, Venedik Film Festivali Orizzonti Kategorisinde jüri özel ödülünü kazanan ‘Koca Dünya’ (2016) filmiyle, Adana Altın Koza Film Festivali’nde ‘En İyi Görüntü Yönetmeni Ödülünü’ aldı. Ayrıca çoğunlukla France 2 için hazırlanan belgesel serisi ‘En Terre Inconnue’de belgesel film yapımcısı Pierre Stine ile çalıştı.

Zeynep Dadak: 

Akademisyen ve film yapımcısı olan Zeynep Dadak, NYU Tisch School of the Arts Sinema Çalışmaları Bölümü’nden doktora derecesine sahiptir. İlk uzun metrajlı filmi ‘Mavi Dalga’ (2013) uluslararası prömiyerini 64. Berlin Film Festivali’nde yapmış, Türkiye’de ve yurt dışında birçok ödüller kazanmıştır. Filmleri, ikinci uzun metraj filmi ‘Ah Gözel İstanbul’ (2020) da dahil olmak üzere Rotterdam, Sheffield, Dokufest, San Francisco ve Jeonju gibi prestijli film festivallerinde gösterildi. 2018 yılında Berlin’de Medienboard Artist in Residence’a ve 2019 yılında Berlin Senatosu Weltoffennes Programı’na seçildi. 2021’de çevrimiçi bir platform için ‘Terapist’ adlı bir mini dizi yönetti.  Zeynep Dadak, dünya çapında film dersleri ve atölyeler vermeye devam ediyor. Halen Berlin ve İstanbul’da yaşıyor ve ‘Electric Sleep’ adlı bir bilim kurgu filmi üzerinde çalışıyor. ‘Bir Maudlin Sineması: Türkiye’de Arabesk Film ve Kültür’ başlıklı tezi kendisinin, film türleri, ulusötesi sinemalar, kent kültürü, film ve diğer sanatlar üzerine ilgi alanlarını yansıtıyor. Dadak, NYU Berlin’de sinema dersleri veriyor.

Çiçek Kahraman:

Aralarında ‘Kız Kardeşler’, ‘Anons’, ‘Mavi Dalga’ ve ‘Bizim Büyük Çaresizliğimiz’in de bulunduğu 30’a yakın filmde kurgucu olarak imzası bulunan ödüllü kurgucu Çiçek Kahraman, aynı zamanda bir video sanatçısı. Lisans ve yüksek lisans seviyesinde sinema dersleri de veren sanatçı, üretimlerine Berlin ve İstanbul arasında devam ediyor. İşlerinde toplumsal cinsiyet ve temsil üzerine odaklanan Kahraman, buluntu görüntü ile çalışıyor. 2015’de Salt’ta, !f İstanbul bünyesinde sergilenen ‘Bütün Mahalleli Duysun’ adlı video yerleştirmesinden sonra, 2016’da ‘Tipik Bir Orta Saha Mücadelesi Şeklinde Geçen Karşılaşma’ isimli karma sergisinde ‘2ileri1geri’ adlı videosu ile yer aldı. Sinema üzerine yazıları da bulunan Çiçek Kahraman’ın, Boğaziçi Üniversitesi’nden Sosyoloji lisansı ve Boston Üniversitesi’nden Sinema-TV yüksek lisansı bulunuyor. KUDA’nın (Kurgucular Dayanışması) kurucu üyelerinden olan Kahraman, Susma Bitsin platformunda da aktif olarak çalışıyor.

Deniz Tortum: 

Deniz Tortum, 1989 İstanbul doğumlu. Filmleri ve medya çalışmaları Venedik Film Festivali, SXSW, IFFR, IDFA, Hot Docs ve Dokufest dâhil olmak üzere pek çok festivalde yer aldı. 2019’da Filmmaker Magazine tarafından ‘Bağımsız Sinema’nın 25 Yeni Yüzü’ arasında gösterildi. Uzun metraj belgeseli ‘Maddenin Halleri’, dünya prömiyerini Ocak 2020’de Rotterdam Film Festivali’nin Bright Future bölümünde yaptı ve Antalya ve İstanbul Film Festivaller’inde ‘En İyi Belgesel’ ödülünü kazandı. Kathryn Hamilton ile birlikte yönettikleri en son kısa filmi ‘Our Ark’, Kasım 2021’de IDFA’da dünya prömiyerini yaptı ve İstanbul Film Festivali’nde En İyi Kısa Film ödülünü kazandı. Şu sıralar Institute of Time’ın yapımcılığını yaptığı sanal gerçeklik filmi ‘Shadowtime’ ve Reha Erdem ile ortak projeleri ‘Flux’ üzerine çalışıyor.

Alican Çamcı:

Konser müziği ve ses enstalasyonu işlerinin yanı sıra, film, dans ve yeni medya gibi mecralar için müzik ve ses dizaynı yapıyor. Yakın zamandaki çalışmaları ses ortamının belgesel niteliğini araştırma üzerine kuruludur. Bu durumu saha kayıtları, röportajlar, bulunan sesler ve gündelik nesneleri canlı performans ile ilişkiye sokarak incelemektedir. Şikago Üniversitesi ve Johns Hopkins Üniversitesi’nin Peabody Konservatuarı’nda eğitim gören Alican, Carleton College’da bestecilik ve elektronik müzik dersleri veriyor.

ESER ETİKETLERİ:

Reha Erdem + Florent Herry
Mimirap, 2023 (7 dakika)
(Karışık projeksiyon teknikleri)
Müzik/Ses tasarım ve mix: Reha Erdem (Kullanılan müzikler Nils Frahm/Tristana, Kaplan* beat)

Zeynep Dadak + Çiçek Kahraman 
Vortex 1 (2023)
Karışık Medya, Yerleştirme 

Vortex 2 (2023)
Karışık Medya, Yerleştirme 

Deniz Tortum + Alican Çamcı

Kesit / Cross Section (2023)

İki Kanal Video Yerleştirme, LED Aydınlatma